Z okazji Roku Reformacji, przypadającym na 500. lecie wystąpienia Marcina Lutra (1517-2017), przypominam różne postacie i wydarzenia związane z europejskim protestantyzmem.
„A gdy šię Jesus narodził w Bethleem [miešcie] ziemie żydowskiéi za Heróda króla Oto mędrcy ze wschodu słońca przyiachali do Hierusalem, rzeknąc, gdzie iest [tento nowo] narodzony król żydowski: Bom widzieli gwiázdę iego na wschod słońca, i przyiachalim abych iemu chfale dali.”
Powyższy fragment Ewangelii Mateusza został przetłumaczony z języka greckiego na język polski przez pisarza reformacyjnego Stanisława Murzynowskiego vel Suszycki herbu Ogończyk z Murzynowa koło Płocka.
Murzynowski z naukami reformacyjnymi zetknął się podczas studiów na uniwersytecie w Wittenberdze (prawdopodobnie osobiście poznał Marcina Lutra i Filipa Melanchtona). Sympatia dla poglądów Lutra przysporzyła mu kłopotów w rodzinnych stronach. Sprawą jego odstępstwa od wyznania rzymskokatolickiego zajmowano się w maju i we wrześniu 1550 roku na posiedzeniach kapituły płockiej.
Murzynowski osiadł w Królewcu, gdzie, mając 21 lat, przy poparciu księcia Albrechta Hohenzollerna, rozpoczął tłumaczenie Nowego Testamentu. Cały tekst Nowego Testamentu w przekładzie Murzynowskiego ukazał się w 1553 roku – było to pierwsze tłumaczenie tekstu biblijnego na język polski z greki. Wcześniej (1551) ukazały się drukiem cztery Ewangelie – które dedykowano królowi Zygmuntowi Augustowi.
Równolegle z tłumaczeniem tekstów nowotestamentowych Murzynowski prowadził badania nad ortografią polską, zakończone wydaniem opracowania pod tytułem "Ortografija polska".
Jednym z dorobków reformacji protestanckiej są właśnie tłumaczenia Biblii z języków oryginalnych. Reformacja kładła nacisk na czytanie i rozważanie tekstu biblijnego, który za sprawą tłumaczeń na języki narodowe stawał się coraz bardziej dostępny dla „zwykłego” człowieka. Kościół rzymski zareagował na taki rozwój sytuacji konstytucją Piusa IV Dominici gregis custodiae z 24 marca 1564 roku. Zgodnie z jej treścią zakazano korzystać z niekatolickich wydań Pisma Świętego, zaś na korzystanie z katolickich przekładów na języki nowożytne wierni winni uzyskać zgodę proboszcza lub spowiednika. "Doświadczenie bowiem wykazało – tłumaczył Pius IV – że jeśli Biblia jest dostępna w języku ludowym wszystkim bez różnicy, powstaje stąd wskutek ludzkiej lekkomyślności więcej szkody niż pożytku".
Murzynowski zmarł młodo, w wieku 25 lat. Ponieważ był „heretykiem” przez wiele lat skrzętnie pomijano jego osobę i jego zasługi we wszelkich opracowaniach dotyczących postaci regionu Kujaw, Ziemi Dobrzyńskiej i Mazowsza.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz